تیراندازی به اهداف پروازی یا تیراندازی تراپ مهارتی است که به اعتمادبه‌نفس بالا و توانایی کنترل سلاح نیاز دارد. در این ورزش تیراندازان با استفاده از تفنگ‌های ساچمه‌ای یا شاتگان به اهداف پروازی که با سرعت و در زوایای مختلف پرتاب می‌شوند، شلیک می‌کنند. این ورزش، ورزش دقت و توجه و ارزیابی درست زمان و مکان است. در واقع تراپ ورزش لحظه‌هاست!
در این مقاله ابتدا به معرفی رشته تراپ می‌پردازیم سپس اصول مهم و مهارت‌های موردنیاز برای کسب موفقیت در رشته تیراندازی به اهداف پروازی را بررسی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.
آشنایی با ورزش تیراندازی به اهداف پروازی (تراپ)
در تیراندازی تراپ تیراندازان به ۲۵ هدف پروازی که از فاصله ۱۵ متری مقابل تیرانداز با سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت پرتاب می‌شود تیراندازی می‌کنند. قطر هدف یازده‌سانتی متر است. هدف هیچگاه اندازهٔ واقعی خود را به تیرانداز نشان نمی‌دهد چرا که نسبت به افق با زاویه پرتاب می‌شود.
در تیراندازی به اهداف پروازی فرصت دو شلیک برای یک هدف وجود دارد. درصورتی‌که تیرانداز با خطایی در شلیک تیر اول مواجه شود باید به‌سرعت و با تمرکز کافی خطا را که معمولاً خطا در سمت یا ارتفاع نشانه‌روی است تشخیص دهد و به‌سرعت وضعیت خود را بازیابد و امتداد لول سلاح را به هدف برساند.
در این زمان میانگین سرعت عمل و عکس‌العمل تیرانداز بین نیم تا ۰.۸ثانیه است؛ بنابراین بشقابک قبل از اینکه مورد اصابت قرار گیرد بین ۱۳ تا ۱۸ متر حرکت می‌کند و فاصله تیرانداز باهدف در تیر اول بین ۲۸ تا ۳۳ متر و در تیر دوم ۴۰ متر خواهد بود.
رشته‌های مختلف ورزش تیراندازی به اهداف پروازی
تیراندازی به اهداف پروازی به چندین رشته مختلف تقسیم می‌شود که هر کدام قوانین و ویژگی‌های خاص خود را دارند:
تراپ (Trap):در این رشته، اهداف پروازی از یک دستگاه پرتاب‌کننده به نام تراپ انداز به سمت تیرانداز پرتاب می‌شوند. تیراندازان در مکان‌های معینی قرار می‌گیرند و باید به اهدافی که در ارتفاعات و زوایای مختلف پرتاب می‌شوند، شلیک کنند.
تراپ دوتایی (Double Trap):این رشته شباهت زیادی به تراپ دارد، با این تفاوت که در هر بار شلیک، دو هدف به طور همزمان پرتاب می‌شود.
اسکیت (Skeet):در این رشته، اهداف پروازی از دو ایستگاه پرتاب‌کننده به سمت تیرانداز پرتاب می‌شوند. تیرانداز در طول مسیر حرکت می‌کند و باید به اهدافی که از زوایای مختلف پرتاب می‌شوند، شلیک کند.
چهاراصل مهم در تیراندازی به اهداف پروازی
برای موفقیت در رشته تراپ، رعایت اصول زیر بسیار مهم است:
۱.توانایی در دست‌گرفتن سلاح
تیرانداز وقتی سلاح را در دست می‌گیرد و آرنج را بالا می‌آورد، در شانه فرورفتگی ایجاد می‌شود که محل دقیق درست قرارگرفتن ته قنداق است. در واقع باید ضربه‌گیر ته قنداق روی گودی شانه قرار بگیرد. بازو و دست قبضه هم نقش مهمی را در تیراندازی تراپ برعهده دارند. بهترین حالت برای ثابت نگه‌داشتن سلاح، بیرون‌دادن آرنج در هنگام دست‌گرفتن سلاح است.
۲.تماس صحیح گونه با سلاح
در تیراندازی به اهداف پروازی، گونه روی بخش بالایی دماغه قنداق قرار می‌گیرد به‌طوری‌که چشم در امتداد مرکزی تسمه قرار گیرد. همیشه باید قرنیه چشم در راستای تسمه یا مگسک باشد.
برای قنداق گذاری دقیق، تیرانداز باید حواسش به سه‌نقطه تماس بدن با سلاح باشد ابتدا دست چپ‌روی قنداق و سپس کف دست راست بر روی قبضه سلاح قرار می‌گیرد و گونه در تماس با سلاح قرار می‌گیرد.
۳.ایستادن صحیح
در تیراندازی همیشه بدن مایل به جلو و سر ثابت بر روی قنداق و به سمت جلو، درصورتی‌که راست‌دست هستید پای راست به جلو و پای چپ به عقب و بالعکس
۴.ارزیابی درست زمان و مکان شلیک
این یک اصل بسیار مهم در تیراندازی به اهداف پروازی است برای درک صحیح آن فرض کنید هدف در فاصله ۲۰ متری از تیرانداز با سرعت ۴۰ کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است تیرانداز برای زدن به هدف باید یک ونیم متر جلوتر از هدف شلیک کند تا ساچمه به‌موقع به هدف برسد.
دلایل اصلی بروز خطا در هنگام تیراندازی به اهداف پروازی
یکی از مهم‌ترین توانایی‌ها برای بهبود مهارت تیراندازی به اهداف پروازی توان تشخیص دلیل خطاست. تیراندازان برتر اغلب قادرند دلیل خطاهای خود را در شلیک لول بالا و پایین تشخیص دهند که این بستگی به سطح بالای آموزش‌ها و اعتمادبه‌نفس تیرانداز دارد.دلایل اصلی بروز خطا عبارت‌اند از:
تجهیزات
سلاحی که شخصی‌سازی نشده باشد می‌تواند مشکلاتی را برای تیرانداز به وجود آورد. یک مربی خوب می‌تواند به شما برای شخصی‌سازی سلاح کمک کند.مربیان باشگاه تیراندازی زرین در مجموعه تفریحی ناراتک نوین آرکا می توانند راهنمایی های لازم رابرای شخصی سازی سلاح برای شما داشته باشند.
توجه داشته باشید که بعد از شخصی‌سازی به‌هیچ‌وجه تنظیمات آن را تغییر ندهید. نگه‌داشتن سلاح باید به یک رفتار خودکار تبدیل شود و باید همیشه سلاح را در یک وضعیت یکسان قرارداد.
حرکت
اصلاح‌کردن اشتباهات مربوط به حرکت‌دادن سلاح و تعقیب هدف سخت و پیچیده است. چرا که به‌راحتی قابل‌تشخیص نیستند. چهار اشتباه رایج در حرکت دادن سلاح عبارت‌اند از: شروع جهشی، ناهماهنگی در حرکات، نبود نرمی و کنترل عضلات و جداشدن گونه از قنداق
شرایط آب‌وهوا
باد، باران، طوفان و شرایط نامناسب دید، بر تیراندازی اثر می‌گذارند. طبق مقررات در شرایط بد آب و هوایی اگر هدف تا برخورد به زمین قابل‌مشاهده باشد؛ یعنی تا حدود ۸۰ متر مسابقه متوقف نمی‌شود.
ترس از ازدست‌دادن امتیاز
فشار روانی که در طول مسابقه بر تیرانداز وارد می‌شود ممکن است باعث بروز خطا شود. تیرانداز باید هر طور که شده بر این احساس غلبه کند. اساس موفقیت در تیراندازی مهارت فنی است؛ اما تیراندازی مسابقه را می‌برد که شخصیت قوی‌تری داشته باشد و بتواند ذهن خود را از احساس شادی یا ترس به‌راحتی رها کند.
تمرکز
بی‌دقتی و عدم تمرکز می تواند علت تمام خطاهایی باشد که تاکنون بررسی کردیم. تیرانداز باید تا جایی که امکان دارد خود را از محیط جدا کند تا بتواند تمرکز داشته باشد. هنگام تمرینات ورزشی بخش مهمی از تمرینات به تقویت استقامت جسمانی اختصاص می‌یابد که تأثیر مستقیمی بر تمرکز فرد دارد.
مهارت‌های موردنیاز برای موفقیت در تیراندازی به اهداف پروازی
همان‌طور که گفتیم تیراندازی یک ورزش مهارتی است؛ بنابراین توسعه توانایی‌هایی که آنها را توانایی‌های شرطی می‌نامند ضروری است.
طبیعتاً وضعیت مناسب جسمانی برای همه تیراندازان مهم است شرایط جسمانی بهتر منجر به نتیجه بهتر در تیراندازی می‌شود.
استقامت
استقامت ویژگی بسیار مهمی است که می‌تواند با استفاده از فعالیت هوازی بهبود یابد به‌عنوان‌مثال پنجاه دقیقه دویدن، یک ساعت و نیم دوچرخه‌سواری یا چهل دقیق شنای مبتدی بدون توقف فعالیت‌های هوازی عالی هستند که منجر به استقامت بیشتر تیرانداز می‌شود.
قدرت
با استفاده از زدن دمبل، وزنه و اعمال بار اضافی بر بدن، قدرت تیرانداز بیشتر می‌شود. در ورزش تیراندازی نیازی نیست که حجم عضلات افزایش یابد پس نیازی به وزنه‌هایی سنگین نیست. تیرانداز باید به تقویت عضلاتی مانند سرشانه، جلو و پشت بازو، سینه، شکم و پهلوها بپردازد.
سرعت و انعطاف
سرعت با انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن با سرعت زیاد انجام می‌شود افزایش می‌یابد مثل دویدن سریع در مسافت‌های طولانی، حرکات زیگزاگ با سرعت زیاد، دویدن‌های زانو بلند به جلو یا بالابردن ساق پا به عقب.انعطاف بدن نیز با انجام حرکات کششی در طول زمان بهبود می‌یابد. این تمرینات شامل تمرینات انعطاف پاها، گردن، شانه‌ها و دست‌ها می تواند باشد.
مسابقات تیراندازی به اهداف پروازی
معمولاً مسابقات تیراندازی به اهداف پروازی طولانی و چندمرحله‌ای هستند؛ بنابراین ورزشکار باید نیم ساعت از شروع هر مرحله بدن خود را گرم کند. تمرینات ساده‌ای که بتواند تمام اعضای بدن را گرم کند.
مسابقات تیراندازی به اهداف پروازی علاوه بر سطح ملی در سطح جهانی نیز تحت‌نظر فدراسیون تیراندازی جهانی (ISSF) برگزار می‌شود. در مسابقات تیراندازی به اهداف پروازی، به هر هدف شکسته شده یک امتیاز تعلق می‌گیرد. در پایان مسابقه، تیراندازانی که بیشترین امتیاز را کسب کنند، برنده خواهند بود.
توصیه‌های مهم برای یک تیراندازی موفق در مسابقات
قبل از مسابقه به‌خوبی استراحت کنید و غذای مناسب میل کنید. لازم است در حین مسابقه به آنچه می‌خورید یا می‌نوشید به طور ویژه توجه کنید. در روزهای گرم با نوشیدن مایعات مناسب از کم‌آبی بدن جلوگیری کنید. در طول مسابقه قبل و بعد از هر شلیک به‌خوبی تنفس کنید؛ چون باعث اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شود و درنتیجه عکس‌العمل تیرانداز را سریع‌تر می‌کند و همچنین خروج به‌موقع دی‌اکسیدکربن موجب کاهش ضربان قلب می‌شود.
نتیجه‌گیری
تیراندازی به اهداف پروازی ریشه های عمیقی در تاریخ بشر دارد چرا که گذشتگان برای تامین غذا، به شکار پرندگان می پرداختند. بعدها به دلیل حفظ حیات‌وحش، تراپ ها را جایگزین پرندگان کردند و کم کم این فعالیت مهیج به یک ورزش رقابتی تبدیل شد که در سطح جهانی و المپیک نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.این رشته ورزشی دقت، تمرکز و سرعت را باهم به دنبال دارد که تیراندازان می توانند هم از آن لذت ببرند و هم به توسعه فردی خود کمک کنند.
سؤالات متداول
- در هنگام تیراندازی به اهداف پروازی باید با دو چشم‌باز هدف‌گیری کنیم؟
مسئله مهم برای تیراندازی با دو چشم‌باز این است که در ابتدا مطمئن شویم چشم غالب روی تسمه قرار گرفته است در غیر این صورت مجبوریم با یک‌چشم هدف‌گیری کنیم.
- سلاح خود را قبل از نشانه‌روی به هدف به کجا نشانه بروم؟
بهترین حالت که در بلندمدت هم نتایج بهتری را به همراه دارد قراردادن مگسک روی نشانه سقف تراپ است، تیرانداز نباید کاری به جز دنبال‌کردن هدف انجام دهد پس کافی است همان مسیر اهداف پرواز را طی کند و وقتی مگسک به هدف رسید شلیک کند.
- برای شرکت در رشته ورزشی تیراندازی به اهداف پروازی، به چه تجهیزات نیاز است؟
تفنگ ساچمه‌ای، فشنگ، جلیقه محافظ، عینک ایمنی، گوشگیر
ناراتک نوین آرکا (مجموعه گردشگری،تفریحی ورزشی آرکا)
