در قیقاج یا تیراندازی روی اسب چه مهارت هایی نیاز است؟

 قیقاج، واژه‌ای که شاید تابه‌حال نام آن را نشنیده‌اید یا احتمالاً کنجکاو شده‌اید درباره آن بیشتر بدانید. قیقاج همان ورزش تیراندازی روی اسب است که در بسیاری از مناطق مختلف کشور با این نام شناخته می‌شود. قیقاج را می‌توان با جشن‌های بوکا و کاسا در کشورهای دیگر مقایسه کرد. سوارکاری بر روی اسب، خود به‌تنهایی هیجان‌انگیز است، حال اگر با تیراندازی همراه شود قطعاً هیجان و زیبایی آن چندبرابر می‌شود طوری که هم تماشاگر را به وجد می‌آورد و هم شرکت‌کننده را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند.

درادامه با ما همراه باشید تا با این ورزش هیجان انگیز بیشتر آشنا شوید.

چرا به تیراندازی روی اسب قیقاج می‌گویند؟

 واژه قیقاج ریشه ترکی دارد در واقع این واژه به طور مستقیم از زبان ترکی وارد زبان فارسی شده است.
قیقاج در لغت به معنای اریب و کج است. در تیراندازی بر روی اسب، به دلیل حرکات سریع و مارپیچی اسب و تیراندازی سوارکار به‌صورت عقب‌گرد به این نام شهرت یافته است.

قیقاج (تیراندازی روی اسب) در فرهنگ بختیاری

 در میان ایل بختیاری، قیقاج یا تیراندازی روی اسب به‌عنوان یک سنت و آیین برگزار می‌شود. مسابقات قیقاج در میان بختیاری‌ها همراه با موسیقی و آوازهای محلی برگزار می‌شود که نشان از روحیهٔ جنگجویی، شجاعت و هنردوستی این ایل بزرگ دارد.
برخی از مردم عشایر بازی قیقاج را حتی در مراسم‌های عروسی خود همراه با نواختن ساز سرنا و دهل انجام می‌دهند.

قیقاج(تیراندازی روی اسب) در ایل بختیاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مهارت‌ها و توانایی‌های لازم در تیراندازی روی اسب

 در ورزش تیراندازی روی اسب، سوارکار باید بتواند در حین حرکت با حفظ تعادل خود بر روی اسب، به اهداف مختلف شلیک کند در واقع باید هم بر مهارت‌های اسب‌سواری و هم بر مهارت‌های تیراندازی مسلط باشد که برای همهٔ اینها به قدرت بدنی کافی، مهارت‌های ذهنی و هماهنگی بسیار بالای چشم و دست نیاز است. مهارت‌های موردنیاز این ورزش عبارتنداز:

مهارت‌های سوارکاری

• تسلط بر اسب و پنج اثر اصلی در سوارکاری
• حفظ تعادل بر روی اسب در حال حرکت
• هماهنگی بین حرکات سوارکار و اسب در هنگام شلیک
• مهارت سوارکاری با یک‌دست

 مهارت‌های تیراندازی

•  تسلط بر تکنیک‌های صحیح تیراندازی با تفنگ
•  تسلط بر تیراندازی در حال حرکت با سرعت‌های مختلف
•  هماهنگ‌کردن حرکت اسب با حرکات تیراندازی

مهارت‌های ذهنی

• تمرکز
• صبر و حوصله
• اعتمادبه‌نفس
• انعطاف‌پذیری

برای کسب مهارت‌های لازم و ضروری در ورزش سوارکاری و تیراندازی می‌توانید از خدمات باشگاه سوارکاری هامون واقع در مجموعه تفریحی ناراتک نوین آرکا استفاده کنید.

فواید و خطرات تیراندازی روی اسب

“آنچه همه خوبان دارند تو یکجا داری” شاید این جمله توصیف کاملی از فواید ورزش تیراندازی روی اسب باشد چرا که تیراندازی روی اسب ورزشی است که در آن، قدرت و ظرافت، تمرکز و شجاعت، هماهنگی و آرامش همه در کنار هم جمع شده‌اند تا نمایش بی‌نظیری را برای تماشاگران به رقم بزند.

 فواید تیراندازی روی اسب

•  تقویت هماهنگی و تعادل
•  افزایش تمرکز
•  تقویت اعتمادبه‌نفس

 به دلیل این که تیراندازی روی اسب ترکیبی از ورزش سوارکاری و تیراندازی است، با قطعیت می‌توان گفت که این ورزش فواید اسب‌سواری و ورزش تیراندازی را با هم برای سوارکار به دنبال دارد.

خطرات تیراندازی روی اسب

 قیقاج (تیراندازی روی اسب) با همه هیجان و چالش‌هایی که برای اسب و سوارکار دارد فواید بسیاری نیز دارد؛ اما ازآنجایی‌که انجام این ورزش هم‌زمان به اسلحه و همراهی یک موجود زنده مانند اسب نیاز است خطرات آن قطعاً دوچندان می‌شود.

 در تیراندازی روی اسب ممکن است صدای شلیک اسلحه، باعث ترس و اضطراب اسب شود و در نتیجه اسب رفتارهای ناهنجاری از خود بروز دهد همین موضوع کنترل اسب را از دست سوارکار خارج کند و سبب سقوط سوارکار شود. در این زمان سوارکار باید مراقب اسلحه‌ای که در دست دارد باشد که با خطر دیگری به‌غیراز افتادن از روی اسب مواجه نشود.

 در واقع ورزش تیراندازی روی اسب مانند فوایدش ممکن است هم خطرات احتمالی سوارکاری را همراه داشته باشد و هم خطراتی که در ورزش تیراندازی، تیرانداز را تهدید می‌کند.

نحوه تیراندازی روی اسب یا قیقاج

 مراحل انجام ورزش تیراندازی روی اسب به این صورت است که سوارکار سوار بر اسب با در دست‌داشتن تفنگ شکاری در میدان مسابقه حاضر می‌شود. سپس، سوارکار با انجام حرکات نمایشی، اسب را به تاخت در می‌آورد و زمانی که اسب به‌سرعت مناسبی رسید، به‌سوی اهداف ثابت یا متحرکی که در ارتفاع و فاصله معینی قرار دارند، شلیک می‌کند.

جالب است بدانید برای اجرای این هنر ورزشی، برای اینکه شور و هیجان خاصی در فضای مسابقه و تماشاگران ایجاد کنند، از نوای ساز درنا به همراه نواختن دهل استفاده می‌کنند.

قیقاج معمولا با نواختن ساز و دهل برای هیجان بیشتر تماشاگران همراه است.

تیراندازی روی اسب یا قیقاج شامل مراحل زیر است:

۱- نشانه‌گیری: همان‌طور که در تعریف واژه قیقاج گفتیم، در این ورزش، روش تیراندازی به‌صورت عقب‌گرد است. در این ورزش، درابتدا دو تیر را در اختیار سوارکار قرار می‌دهند که یکی را در مسیر رفت و دیگری را در مسیر برگشت به سمت هدف شلیک می‌کند.

۲- درآوردن زین: در این مرحله، زمانی که اسب به تاخت درآمد ،سوارکار باید زین اسبی را که بر آن سوار است درآورده و بر روی دست خود نگه دارد. اگر سوارکار به زمین بخورد از این مرحله مسابقه خارج می‌شود. بدیهی است که سوارکار باید در اسب‌سواری بدون زین مهارت کافی داشته باشد.

۳- قیقاج زدن(شلیک با حرکات مارپیچ): در این مرحله سوارکار باید با حرکات مارپیچ اسب، از بین ده عدد چوبی که در فاصله‌های معین بر روی زمین قرار داده‌اند عبور کند. عبور از هرچوب یک امتیاز برای سوارکار محسوب می‌شود. در نهایت سوارکاری که امتیاز بالاتری دارد به‌عنوان برنده معرفی می‌شود.

نتیجه‌گیری

تیراندازی روی اسب علاوه بر جنبه ورزشی، اهمیت فرهنگی و تاریخی نیز دارد. با انجام مسابقات آن به‌صورت دوره‌ای، می‌توانیم به حفظ و احیای این سنت باستانی کمک کنیم و حتی از آن به‌عنوان یک جاذبه گردشگری استفاده کنیم.

سؤالات متداول

•  برای قیقاج چه تجهیزاتی نیاز است؟

برای انجام قیقاج، به اسبی چابک، زین و تجهیزات سوارکاری مناسب، تفنگ، هدف و لباس مناسب نیاز است.

•  چه نژاد اسبی برای قیقاج مناسب است؟

نژادهای اسبی مانند ترکمن، کرد و عرب به دلیل قدرت، چابکی و استقامت، برای قیقاج مناسب‌تر هستند.

•  چه نوع تفنگی برای قیقاج استفاده می‌شود؟

معمولاً از تفنگ‌های شکاری ساچمه‌ای یا تفنگ‌های بادی برای قیقاج استفاده می‌شود

• آیا قیقاج فقط مختص مردان است؟ خیر، قیقاج ورزشی است که هم مردان و هم زنان می‌توانند آن را انجام دهند.

ناراتک نوین آرکا ( مجموعه گردشگری،ورزشی تفریحی آرکا)